Mutacije su iznenadne promjene nasljedne tvari.

Mogu nastati : a) spontano zbog grešaka tijekom replikacije DNA (krivo sparivanje baza)

                       b) biti inducirane različitim tvarima iz okoliša (zračenja ili kemijske tvari)

 - učestalost mutacija ovisi o veličini gena, genotipu jedinke, životnom ciklusu i vanjskim čimbenicima (mutagenima)

MUTAGENI - tvari koje uzrokuju mutacije (npr. ionizacijsko i UV zračenje, pesticidi i sl.)

                 - otkrivanje mutagena: lako je kod haploidnih organizama (izraženo je u fenotipu), kod diploidnih organizama -> dominantna mutacija u gameti pojavit će se u F1 generaciji, a recesivna neće biti vidljiva u F1 generaciji (OSIM AKO NIJE SPOLNO VEZANA!)

Mutacije dijelimo na genske i kromosomske.

1. GENSKE

-promjene slijeda (1 ili više) nukleotida u mol. DNA (ako je unutar 1 para nukleotida naziva se TOČKASTA mutacija) u somatskim (tjelesnim) ili spolnim  stanicama

- zahvaćaju samo stanice jedinke

- vidljive su u fenotipu (npr. mozaičnost šarenice oka u ljudi ili šarolikost listova biljke)

- mogu uzrokovati i tumorske bolesti u ljudi

Vrste genskih mutacija

1. SUPSTITUCIJA- zamjena 1 nukleotidnog para drugim (moguća promjena strukture i funkcije polipeptida)

pr. originalna mRNA   =   AUGCUCGGGUUU

     supstitucija          =  AUGCUCGGGUUG

2. ADICIJA (INSERCIJA)- dodatak 1 ili više nukleotinih parova unutar gena 

(moguća promjena strukture i funkcije polipeptida)

pr. originalna mRNA   =   AUGCUCGGGUUU

      adicija                = AUGCUCGGAUUU   pomak okvira čitanja

3. DELECIJA- gubitak 1 ili više nukleotidnih parova 

(moguća promjena strukture i funkcije polipeptida)

pr. originalna mRNA   =   AUGCUCGGGUUU

      delecija               =  AUGCCGGGUUU  pomak okvira čitanja

Naslov

Komentar

manje | veće

Dodaj kometar